KORRIKA-k Korsikan ere ahizpa bat badu: CURRILINGUA.

Aurtengoa 2.en edizioa izango da eta ekainaren 26an izango da, Aleriatik Bunifazziura.

Parlemu corsu!

Egin dugu! Oso Korrika garrantzitsua izan da! Herriz herri urtebete geroago izan bada ere, oso garrantzitsua izan da euskararen olatua berreskuratzea, errepidera ateratzea, baita azarotik hona Korrikaren ikasturtea ia normaltasun osoz gauzatzea. Asier Amondok, Korrikaren arduradunak, adierazi du hil hauetan, hamaika ekitaldi antolatu direla han eta hemen, oso Korrika kanpaina bizia izan dela, eta azken egunotakoa, itzela izan dela: Amurriotik Donostiara Euskal Herriko errepidetan gertatu dena zinez indartsua izan da. Korrika egin da; hasteko, hori da AEK/KORRIKAren poz nagusia, egitea, alegia. KORRIKAren helburuetako bat guztiz lortu da: euskararen aldeko kontzientzia, herri-gogoa, hauspotzea. “Herri bat gara, euskararen herria gara”.

Era berean, Korrikak bigarren helburu bat dauka, oso bizirik segitzen duena: dirua biltzea AEKren eguneroko lana indartzeari begira. Euskal Herri osoan, helduen eskalduntzera bideratzen diren baliabideak ez dira nahikoak. Asier Amondok dioenez, aurrerapausoak izan dira, hain zuzen, azken 3 urte hauetan, baina harago segitu behar da, eta bitartean, AEK-k berak egiten duen ahalegina (esate baterako, Euskal Herri osoan orain arteko berdintasun parametroetan ematen segitzeko, AEKideek erreserba funtsa sortu dute, bazkideek nahitaezko ekarpenak eginez) osatzeko, Korrika antolatu da, jendartearen babes ekonomikoa jasotzeko. Goiz da balorazio zehatz bat egiteko, baina hainbat aldagaik erakusten dute Korrikaren helburu ekonomikoa ere lortu dela.

Bukaera orokor hau amaitzen hasteko, Korrikatik euskal gizarteari mezu bat luzatu nahi izan diote: “inoiz baino argiago dugu KORRIKA egiten jarraituko dugula; edizio honek inoiz baino irmoago erakutsi digu Korrikak zein babesa izan duen: ikusi dugu hau izan dela maitatuena, kilometroz kilometro ondoen zaindu dena”. Beraz, edizio berriak eta berrituak egiten jarraitzeaz gain, euskal gizarteari KORRIKA eskainiko zaio euskararen olatua handitzen jarraitzeko. AEKrentzat, eta, AEKren ustez, gizartearentzat ere, KORRIKA tresna bat da herria bizirik dagoela erakusteko, indibidualismoaren garaian, kolektiboa, taldearen indarra islatzeko, herriak euskaraz bizi nahi duela adierazteko, eta, bereziki, tresna moduan erabiliko da euskararen auzian urrats eraginkorragoak eman daitezen. Atsedena hartu eta laster buru-belarri ekingo zaio 23. Korrikaren prestaketari. Eskerrik beroenak eman zaizkie asko auzolan erraldoi honetan parte hartu duten guztiei.

Bestalde, Alizia Iribarrenek hitza hartu du, AEKren koordinatzaile Nagusia. Esan duenez, Korrikatik harago, AEKren eguneroko lanek segitzen dute; gaur bertan, adibidez, euskaltegiak zabalik daude Euskal Herriko txoko askotan, baita aktibo AEK-k aurrera eramaten dituen beste jarduera asko ere. Amaieran biharamunean, lehenik eta behin, AEKtik herritarrei mezu bat luzatu nahi izan die: “euskaltegiak zabal-zabalik dituzue, euskara lantzeko, gaitasun egokia eskuratzeko, gehiago erabiltzeko.” Era berean, deialdi berezia egin die euskaraz ezagutu ez eta Korrikan parte hartzen duten (edota miresmenez segitzen duten) horiei, euskaltegietara joateko gonbitea luzatu die, guztiz sinistuta zirraragarria izango zaiela hurrengo edizioan ere parte hartzea, dagoeneko euskara ezagututa.

Gaurkoa amaitzeko, herritarrei ez ezik, AEK-k Administrazio Nagusiei eskaera zuzena luzatu nahi izan die. Korrikaren ingurumarian, abian jarri da doako ezagutzaren unibertsalizazioaren beharra jorratuko duen dinamika ere (Hitzekin. Denok euskara doan) Ekimenaren gakoa da azpimarratzea euskara ikasi nahi duten herritarrek dohainik jarduteko parada izan behar dutela. Beraz, Administrazioen aldetik erabaki ausartagoak hartu beharko dira: “Euskal Herrian euskaraz biziko bagara, helduen euskaraz aritzeko gaitasun egokia zabaltzea gakoa izango da, baita euskaltegietan zerbitzua doan jaso ahal izatea ere.

Aliziak ere eskertu nahi izan du egunero eta Korrikan AEKren bat egiten duen jendea.

Proiektuaren “ordezkari” Olatz Salvador Zaldua eta Ines Osinaga Urizar izan dira gaurko aurrezpenean, eta bideo baten bidez, haiekin batera “arituko” diren gorputz konplizeen aurpegiak azaldu dira.

Oinarriek zioten bezala, urtarrilean amaitu zen proposamenak aurkezteko epea, eta, azken hilabeteetan, aurkeztu diren hamahiru egitasmoak aztertu ondoren, gaur epaimahaiaren esleipena ezagutu ahal izan dugu.

Oso maila oneko hamahiru egitasmo aurkeztu dira, eta epaimahaiaren lana zail-zaila izanik ere, AEK-KORRIKA oso pozik geratu da bekak izan duen harrerarekin. Hauek izan dira KORRIKA-AEK kultur sorkuntzarako bekan epaimahaiaren kideak: Maria Rivero, Amaia Merino, Aguxtin Alkhat, Yurre Ugarte eta Irantzu Lekue.

Azpimarratu dute aho batez hartutako erabakia izan dela; aintzat hartu dute proiektuak sorkuntza prozesuari emango dion garrantzia, sormen-laborategi kolektiboa sortuta. Ikuskizun bat egongo bada ere, harago doan proposamena dugu eskuartean, oinarri bat utzi nahi duelako aurrera begira lantzen jarraitzeko, markoak eraikitzeko eta prozesuak bultzatzeko. Hori gutxi balitz, orain arte ertzetan egon diren ideiak, ahotsak, gorputzak eta abar erdigunera ekartzeko proposamena egiten duelako.

#badon proiektuak (http://badon.eus/) diziplinarteko hausnarketa artistiko kolektiborako sormen laborategi bat proposatzen du. Euskal literatura, musika, arte plastiko nahiz irudizko, antzerki, dantza eta bestelako adierazpenen inguruan gorpuztuko da bidea, artista garaikide desberdinek, disziplinen arteko zubiak eta elkarlanak bultzatuz. Euskal kulturaren transmisiorako egitasmo sendoak eraikitzea da erronka, horretarako eragile desberdinak saretzeko egiturak harilkatuz. “Gu egiten gaituen hori ez dela neutroa, iritsi zaizkigun kultur erreferentziek gizarteko botere harremanak islatzen baitituzte” aintzat hartuta, besteak beste, xedea du genealogia kulturala errebisatzea, zalantzan jartzea eta osatzea.

Adierazi zen bezala, AEK-k, KORRIKA kulturalaren bidez, lan bat sarituko du bi urterik behin; bekaren xedea da euskal kulturaren baitako sormen-lanak bultzatzea, eta, 23. KORRIKAtik aurrera, KORRIKA kulturaleko ekitaldi nagusia taxutzea. Beka 23.000 eurokoa izango da, eta 23. KORRIKAko kulturaleko egitarauaren barruan aurkeztuko da, 2023ko azarotik 2024ko apirilera, hain zuzen.

ANE ELORDI ALBURQUERQUE
Korrikaren koordinatzailea

Udabarrian, euskaldun eta euskaltzalez bete genduzan Donostiako kaleak. Beste behin, KORRIKAk euskal komunidadean eragitea lortu eban: 11 egun eta 10 gauez arineketan igaro genduan Euskal Herria, lekukoa eskurik esku, barruak estututa, euskeraz, euskeratik eta euskerearen alde. Baina, gitxienez, bi urterako itxaropenezko uholdea izan behar ebanak lanparra baino ez dau ekarri.

Urte erdi geroago, udagoienean, itxaropena berbiztu eta Euskaraldian murgildu gara. Horregaz batera Pantailaldia eta Gaztealdia be etorri dira; egun gitxi batzuetan, euskereak jente-arteko hainbat esparrutan presentzia hartu izan dau. Ahobizi eta belarriprest izan gara, eta abenduaren 2a heldu orduko txapa kentzeako ariketea egin dogu. Soinean txapak eragiten dauan zama izugarria izan daiteke batzuentzat; beste batzuk, barriz, aldekoa kenduta be, "txapa emoten" jarraitzen dogu.

Egun bat beranduago, Euskerearen Nazinoarteko Egunean, herriz herri batu ginan gure hizkuntza gitxitu exotikoaren aldarri egin eta jai giroan ospatzeko. Baina ba al dago zer ospatu? Nik neuk ez dot uste. KORRIKAn pozez eta emozinoz zeharkatu genduan Euskal Herria, Euskaraldian ahoak inozko bizien izateko ahalegina egin genduan, baina ez da nahikoa. Urteak 365 egun ditu eta horreetako bakotxa zor deutsagu euskereari. Agerikoa da, askoz gehiago behar dogu. Horren erakusle dira Soziolinguistika Klusterrak egindako erabilerearen gaineko azken kale neurketen datuak, inguruko arnasguneetan be itoten hasi gara. Pandemia bat garaitu dogula sinistu arren, beste izurrite bat jabilku eraso egiten, erdal birusa.

Baina itolarria arintzeko hainbat ekitaldi izan doguz egunotan, tartean, Durangoko Azokea, euskerearen eta euskal kulturearen oasia, gure Meka. Bost egunez euskal kulturearen erdigunea izan da, eta, bide batez, belarriak gozatzeko be balio izan deusku, barrua lasaitzeko. Batean kale, bestean bale. Ez gaitezan bost eguneko loraldiaz ase, ezta zorioneko aurkikuntza arkeologikoez be. Beharrezkoak doguz horreek guztiak, baina ez dira nahikoa. Eta Joseba Sarrionandiari hontsu irakurritakoagaz bat egiten dot: "oso guai dagoz Euskaraldiak erdaraldian, baina euskaldunok dana dogu egiteko". Euskaldunok, guk geuk, irauli behar dogu bizi dogun erdaraldia. Euskaldun zaharren garaia da: aparteko esfortzurik barik, ikasi barik, euskerea berez jaso dogunok eutsi behar deutsagu hizkuntzeari. Errazegia litzateke hizkuntzearen geroa, bakarrik, instituzinoen esku ixtea, inoren esku ixtea. Geure konpromisoa eta ardurea da.

Zalantzarik barik, bidelagun izan behar doguz geurera hurreratzen diranak. Baina euskaltegietan ikasten dabizan horreei eskatzen deutsegun beste exijdu deutsagun geure buruari be. Ez daigun euskerearen biziraupena euskera ikasle eta hurrengo belaunaldien esku itxi, guztion baturak ekarriko dau oparotasuna. Gazteak izan ohi dira sarri jomuga, baina eskaini be egin behar jakie: hizkuntza bizi, gozo eta erakargarria. Eskola eta eremu formaletatik kalera jauzi egingo dauan euskerea, sare sozialak astindu eta pantailak hartuko dituana. Gure esku dago txapak kendu arren txipak aldatzea.

Beharrezkoa da hizkuntzearen ezagutzearen unibersalizazinoa, eta ezagutzak ekarriko dau erabilerea. Etiketetatik harago, euskaldun zahar zein barri, hizkuntzeak berak gorputza behar dau, gu behar gaitu. Bihur daitezala belarriprestak ahobizi eta euskaradunak euskahaldun. Guztion ahalegina behar da.

Dakigunok egin eta albokoari eginarazo. "Ekin, hitzekin eta ekintzekin!".

(BEGITU aldizkarian argitaratua).