Displaying items by tag: korrika
Jon Zabala Arando: «Euskaldunok berrindartzen gaituen bizigarri bat da KORRIKA»
Jon Zabala Arando (Amoroto, 1990) EHUko Gizarte Psikologia CCE ikertaldeko kidea da, eta psikologia sozialaren esparruan doktoregaia. Azken egunotan, bere ikerketa batek oihartzun handia izan du prentsan, eta jakin dugu zientifikoki frogatu dutela KORRIKAn parte hartzeak eragin psikologiko positiboak dituela gizarte-ongizatean eta ahalduntze kolektiboan. Hala, Zabalarekin hitz egiteko aukera izan dugu, eta honatx bere lanaren inguruan kontatu diguna. (Argazkia: Nagore Iraola. UPV/EHU).
Nola heldu zarete ondorio horretara?
Epe luzerako ikerketa baten bitartez. Datuak hiru alditan jaso genituen: KORRIKAn parte hartu aurretik (hiru aste lehenago), KORRIKAn parte hartu ondoren (lehenengo eta zazpigarren egunen bitartean) eta KORRIKA bukatu eta sei-zazpi astetara.
Metodo honek KORRIKAn parte hartu ostean efektu positiboak egon diren ala ez egiaztatzea ahalbideratu zigun, lehenengo galdeketako datuak bigarren galdeketako datuekin alderatuz. Era berean, aldaketa edo eragin psikologiko positibo horiek Durkheim-en eferbeszentzia kolektiboak azaltzen zituen egiaztatzea ere, hau da, KORRIKAn bizitako esperientzia emozional partekatuak. Azkenik, metodo honen bitartez eragin psikologiko hauek sei-zazpi astetara oraindik dirauten aztertu ahal izan genuen, baita KORRIKAn bizitako esperientzia emozional partekatuak oraindik efektu horiek azaltzen zituen ere.
Emaitzak biribilak dira, erabatekoak. Ikerketako parte-hartzaileek KORRIKAn parte hartu ostean aurretik baino ongizate maila altuagoa erakutsi zuten. Alde batetik integrazio sozial altuagoa, auzo edo herri mailan, eta baita Euskal Herri mailan ere. Bestetik, pertsonekiko eta gizartearekiko ikuspegi positiboago bat adierazi zuten, hau da, pertsonen ontasunarekiko pertzepzioa eta etorkizun hobeago batetara bideratzen ari den gizarte baten pertzepzioa. Parte-hartzaileak, gainera, gizarteko partaide garrantzitsuagoak sentitu ziren. Azkenik, ahalduntze kolektiboan ere positiboki eragin zuen, hau da, euskaldunon helburuak eta gizartean eragiteko eta aldatzeko gaitasun sentsazioan. Guzti hauek, pertsonen osasun psikologikoarekin oso erlazionatuta daude. Gainera, datuek erakusten dute, aldaketa hauek ez direla zoriz gertatu, baizik eta, KORRIKAn bizitako esperientzia emozional partekatuagatik baino.
Bukatzeko, integrazio soziala, onarpen soziala eta aurrerapen sozialaren gaineko eragin hauek gutxienez sei-zazpi astetaraino mantendu ziren, eta berriro ere, KORRIKAn partekatutako esperientzia emozional horrek azaldu zituen eragin horiek mantentzea.
Zein izan zen zure azterlan horren esparrua eta xedea?
Emile Durkheim soziologo frantsesaren eferbeszentzia kolektiboaren teoria egiaztatzea. Baina ez hori bakarrik. KORRIKAri, hain gurea den, hain handia eta hunkigarria den erritu kolektibo honi merezitako arreta eskaintzea eta komunitate zientifikoan ezagutaraztea.
Zer lagin erabili duzu? Ikerketa osatzeko, zertan lagundu dizu AEK-k?
Lagina KORRIKAn parte hartzeko asmoa zuten Euskal Herri osoko euskaldun eta euskaltzaleek (euskaraz ez zekitenek) osatu zuten, 18 eta 73 urte bitartekoak (M = 39; %60 emakumezkoa). Lehenengo galdeketa 800 pertsona inguruk erantzun zuen, eta horietatik bigarren galdeketa 400 inguruk. Azkenik, hirugarrena 270 pertsona inguruk.
Ikerketak harrera ona izan zuen eta lagin kopuru hau oso egokia da mota hauetako ikerketetarako. Oso esker oneko sentitzen naiz, eta beraz, nire eskerrik beroenak adierazi nahi dizkiet ikerketako parte-hartzaileei. Baita AEKri ere. Izan ere, AEK-k Korrika Laguntzaileei gure ikerketan parte hartzeko gonbidapena luzatu zien helbide elektronikoaren bitartez, eta horrek asko lagundu zuen.
Aurreko KORRIKA inoizko jendetsuena eta jarraituena izan zen. Honek ba al du azalpenik, psikologiaren ikuspuntutik?
Ez nuke jakingo esaten aurreko urteko arrakastaren zergatia zein izan zen. Baina KORRIKAk orokorrean arrakasta izugarria du (ezohikoa esatera ausartuko nintzateke), eta badira hori azaldu dezaketen zergatiak. Alde batetik, gizakiok taldea eta kidetasuna berregin edo gogora ekartzeko beharrizana dugu. Kidetasun sentimendua oinarrizko beharrizan psikologiko bat da, eta azaldu dugun bezala, gure osasunarentzako garrantzitsua. Bestetik, emozio positiboak sortarazten dituzten jokaerak errepikatzeko joera dugu. Eta KORRIKA elkartasun sentimenduak sortarazten dituen emozio positiboen eztanda izugarri bat da. Deskriba ezina askorentzat.
KORRIKAk, beraz, biak elkartzen ditu, bateratasun emozional indartsu bat baita. KORRIKA, euskaldunok zer garen gogorarazten digun ezinbesteko oroigarri bat da. Gure bakantasunetik atera eta ezerk gelditu ezin dezakeen indar bateratu bat garela gogorarazten diguna. Inklusiboa dena, zerbaiten kontra baino gure alde mugitzen den dardara. Erraietan biziki sentitzen den dardara partekatua.
Laburbilduz, euskaldunok berrindartzen gaituen bizigarri bat da KORRIKA.
Horra hor, beraz, KORRIKAren arrakastaren azalpen posible bat, sentimendu bizigarri horiek errepikatzeko nahia alegia.
Zenbat iraun dezake KORRIKAren erresaka emozionalak?
Litekeena da, esperientzia emozionala parte hartu eta ondorengo ordu batzuen barruan desagertzea, ezinezkoa baita emozionalki hain aktibatuta egotea denbora luzez. Esperientzia esporadikoa da, eferbeszentea. Baina bizitakoa hausnarketa eta gogora ekartzearen asimilazio prozesuetan murgiltzen da eta honek efektuak mantentzen lagundu dezake. Izan ere, gorago aipatu bezala, partekatutako esperientzia emozional horren eraginak gutxienez zazpi astetaraino iraun zuen aldagai batzuen kasuan.
Nola senti ditzake euskaldun batek bere egunerokoan KORRIKAn parte hartzen duenean sentitzen dituen antzeko sentsazioak?
Ziurrenik esperientzia oro errepika ezina da, bereziki KORRIKAkoa. Hala ere, bizitako esperientzia gogora ekartzeak ahalmen handia dauka. Bizipenak esanguratsuak diren heinean horiek oroitzera jotzen dugu, horietaz hausnartzen dugu eta gainontzekoekin partekatzen ditugu. Eta gehiago partekatu ahala are garrantzitsuagoak bilakatzen dira. Adibidez, lagun artean bizitako esperientzia esanguratsuen kontakizunetara jotzen dugu sarritan. Hauek anekdota bilakatzen dira eta taldea birsortzen duten errekurtsoak bilakatzen dira.
Ikus-entzunezkoek ere ahalmen ikaragarria dute. Bizitakoak berriro gogora ekartzeko eta ez-bizitakoak sentitzeko ere. KORRIKAren esperientzia emozionala eta bere esentzia ongi ordezkatzen duten ikus-entzunezko orok KORRIKAn bizitzen dena berpiztuz gain, bere esanahi sinboliko eta emozionalaren garrantzia oraindik gehiago areagotu dezake, pertsonen parte garrantzitsu bat bilakatzeraino. KORRIKAko leloek, abestiek eta irudiek, beraz, lagundu dezakete esperientzia hori birgogoratzen.
Euskal gizartearen zein esparru gehiagotan aplika daiteke Durkheimen teoria?
Durkheimen teoria bateratasun emozional hori sortzen den edozein erritu kolektibotan da aplikagarria. Lagunekin kafe bat hartzetik KORRIKA bezalako erritu kolektibo masiboetaraino, baldin eta, bateratasun emozional hori ematen bada. Beste kontu bat da, enpirikoki hain egiaztagarriak izan daitezken, hau da, eragin horiek estatistikoki antzemateko bezain bestekoak diren. KORRIKAren kasuan horrela izan da.
Zorionez, Euskal Herrian euskalduntasuna eta herritartasuna berpizten dituzten erritu kolektibo oparo ditugula iruditzen zait. Baita bizitza sozial oparo bat ere.
Hauek, gizarte baten kohesioa eta osasuna bermatzeko ezinbesteko elementuak dira. Segur aski, KORRIKA eta herritartasuna elkar elikatzen diren fenomenoak dira. Ez daitezela galdu, hauek baitira gure esentziaren erregaiak edo bizigarriak.
Komunitate flamenkoaren delegazio batekin bildu da AEK-KORRIKA
Azken boladan, hainbat nazioarteko ordezkarirekin biltzen ari da AEK-KORRIKA, munduko hizkuntza gutxituen inguruan aritzeko. Aspaldi ez dela, Escola Valenciana eta kitxuaren aldeko Kichwa Otavalo Kultur Elkartearekin aritu ginen, eta orain Bruselako flandestar komunitatearen delegazioarekin biltzeko aukera ere izan dugu.
Euskal Herrira etorri den ordezkaritza Brusela hiriburu-eskualdeko Assembly of the Flemish Community Commission-eko parlamentariek osatu dute. Batzarra AEK-ko Bilboko egoitzan egin zen, eta flamenkoak eta AEK-KORRIKAko ordezkariez gain, HABEko Jokin Azkuek ere hartu zuen parte.
Beraiekin landutako gaiak askotarikoak izan ziren: bi hiztun komunitateen ibilbide historikoa, soziolinguistika, irakaskuntza metodologia eta didaktika, hizkuntzaren babesa eta promozioa, eta KORRIKA, besteak beste. Ikasteko doakotasunaren gaia ere jarri genuen mahai gainean (Danimarkan, esaterako, doakoak dira hizkuntza-eskolak); eta, amaitzeko, elkarlanerako aukerak ere jorratu genituen.
Bilera amaitutakoan, flandestar talde txiki bat Lizardi AEK-ko A2 mailako eskola batean sartu ziren, eta ikasleekin hitz egiteko parada ere izan zuten.
BADON* opera garaikidea 23. KORRIKAren ekitaldi kultural nagusia izango da azarotik aurrera
Egitasmoa KORRIKA-AEK Kultur Sorkuntzarako I. Bekaren irabazlea izan zen; gaurko agerraldian, Ane Elordi Alburquerquek, KORRIKA koordinatzaileak, Bekaren II. edizioaren oinarriak ere aurkeztu ditu.
AEK-k aurreko edizioan aurreratu zuen bezala, hurrengo KORRIKAk ekarriko duen berrikuntzetako bat kultur lan baten ekoizpena izango da, Korrika Kulturalaren aterkiaren pean eskainiko dena. Horretarako, KORRIKA-AEK Kultur Sorkuntzarako I. Beka jarri zuen abian; eta gaur, apirilak 18, horren gaineko xehetasun gehiago eman ditu Azpeitian, Dinamoa Sormen Gunean egindako prentsa agerraldian.
Prozesu hau guztia BADON* izeneko lanean gauzatuko da; Ines Osinaga Urizar obraren sustatzaileak azaldu duenez, «opera garaikide» bat. «Hausnarketa-ikerketa-sorkuntza prozesu kolektibo eta kolektibizatu» baten emaitza dela dio Osinagak, «sinergiak eta diziplina arteko zubiak eraikiko dituenak». Formatuari dagokionez, artistaren esanetan, «interesatzen zaiguna da opera egitura “hackeagarri” bezala dela, etorkizun desiragarri bateko opera posdramatiko bat». Halaber, dramaturgiaz gain, «baliabide bisualak (argia, bideoa), zuzeneko musika (organikoa eta elektroakustikoa) eta baita mugimendua, literatura eta bertsoak ere izango ditugu BADON* unibertsoa sortzeko».
Ane Elordi Alburquerque KORRIKA koordinatzaileak, bere aldetik, horrela azaldu du ekimenaren xedea: «KORRIKAk euskal kulturaren sustapena ere badu helburu; betiere euskararen berreskurapena eta normalizazioa lortzeko asmoz». Hala, «ekimen honi esker, AEK-k kalitate handiko kultur eskaintza egin ahal izango dio Euskal Herriari, euskal kulturaren adierazpideak bazter guztietara eramanez».
Osinagarekin batera, prentsa agerraldian ere hartu dute parte Ane Abarrategi Zaitegik (Tipi Koop., EKEFIT prozesua eta espekulazio fasearen dinamizazioaren azalpena eman duenak) eta Xanti Agirrezabala Zeberio aktoreak (sorkuntza eta prototipazioaren gaineko azalpena eman duenak).
BADON* opera garaikidea Euskal Herri osoan zehar azarotik aurrera egongo da ikusgai, 23. KORRIKA aurkeztu eta gutxira.
KORRIKA-AEK Kultur Sorkuntzarako II. Bekarako lanak aurkezteko deialdia, zabalik
Gaurko agerraldian, I. Bekaren emaitzarekin batera, Kultur Sorkuntzarako II. Bekarako lanak aurkezteko deialdia ireki duela ere jakinarazi du Elordik. Oinarriek diotenez, beka-deialdian parte hartzeko dokumentazioa 2023ko urriaren 31rako aurkeztu beharko da, beranduenez.
Euskal sortzaile ororentzat izango da, diziplina anitz edo bakarra barnebil dezake, eta lanaren emanaldiek agertoki edo plaza batean aurkezteko modukoak izan behar dute.
Beka 23.000 eurokoa izango da, eta 24. KORRIKAko Kulturaleko egitarauaren barruan aurkeztuko da, 2025eko azarotik 2026ko apirilera, hain zuzen.
Informazio gehiagorako: https://www.korrika.eus/eu/korrika-kulturala/beka
Kitxuaren aldeko “KORRIKA” bat sortu nahi du Kichwa Otavalo Kultur Elkarteak
Kichwa Otavalo Kultur Elkarteak kitxuaren aldeko herri ekimen berria sortu nahi du, KORRIKAren antzekoa.
Bidaia horretan bidelagun nahi dute AEK-KORRIKA, eta hala adierazi ziguten atzo, martxoaren 27an. Izan ere, esperientziak partekatzeko asmoz bildu ginen beraiekin, AEKren Bilboko egoitzan. Ekimena gauzatuko balitz, KORRIKAren beste ahizpa bat litzateke, dagoeneko ditugunen modukoa.
Argazkian, Ane Elordi eta Tito Serrano KORRIKA koordinatzaileak Luis Alberto Conejorekin, Kichwa Otavalo Kultur Elkarteko ordezkariarekin.
Urtebete falta da 23. KORRIKArako!
Atzo izan zela dirudi, baina ia urte oso bat igaro da KORRIKAren 22. edizioari Amurrion hasiera eman genionetik, 2022ko martxoaren 31 horretan!
Azkar pasatu al zaizue, ala? Hobe! Horrela, 23. KORRIKArako geratzen den urtea ere azkar pasatuko zaizue! Izan ere, aurten hurrengo edizioaren prestaketan gabiltza buru-belarri: 2024. urteko udaberrian, martxoaren 14an, beste behin, Euskal Herri osoa zeharkatuko du ekimen zirraragarriak.
Nondik nora izango da oraingoan?
Zein herritatik igaroko da?
Zein pertsona edo talde omenduko du?
Nolakoa izango da abestia?
Gero eta gutxiago dago hau guztia jakiteko! Aurtengo azaroan orokortasun gehienak aurkeztuko ditugu, eta eta hortik aurrera hamaika kontu egongo direla 2024ko martxoaren 14ra arte iritsi bitartean.
Ez baduzue ezer galdu nahi, klika egin, eta ez ahaztu AEK-KORRIKA gure sare sozial eta kanaletan jarraitzea:
Herriz herri ikusiko dugu elkar! Laster arte!
Emakumearen Nazioarteko Eguna: euskal emakumeak omendu zituen 15. KORRIKAk
Atzo martxoaren 8a izan zen, Emakumearen Nazioarteko Eguna. Hori dela-eta, aukera ezin hobea da gogora ekartzeko AEK-k 15. KORRIKAn euskal emakumeak omendu zituela.
Hauxe izan zen garai hartan (2007an, alegia) partekatu genuen testua:
Euskaraz hitz eginez, herri bat osatu dugu euskaldunok: Euskal Herria, euskararen herria. Mintzairak nortasunaren adierazgarri dira, eta guk, euskaldunok, euskaraz mintzatuz gure euskaldun izatea adierazten dugu, euskaraz hitz eginez Euskal Herria egiten dugu. Eta lan horretan EUSKAL EMAKUMEAK izan duen garrantzia eta ezinbesteko papera goraipatu nahi ditu Korrika 15ek.
Urtetako menderakuntza, jazartze eta zigorrei aurre egiteko eta euskal kultura eta euskara, belaunaldiz belaunaldi, gorde eta transmititzeko, euskal emakumeek izan dituzten indarra, adorea eta balioa omendu nahi ditu Korrika 15ek.
Garai desberdinetan zehar, emakumeak izan dira, euskararen aurka izan diren legeei aurre eginez, gure hizkuntza etxeetan gorde, atxiki eta ahoz aho iraunarazi dutenak. Dela gerra garaian, dela baserrian, dela itsasaldeko herrietan gizonak kanpoan zeudela..., euskal emakumea izan da euskararen gotorleku garrantzitsua. Eurek bermatu dute gaur arteko transmisioa eta ezkutuko lan hori ere azalarazi eta aldarrikatu nahi du Korrika 15ek.
Denbora aurrera joan ahala, eta Francoren diktaduraren edota Frantziako estatu jakobinoaren lege itotzaileek agindutakoaren kontra, ikastola, gau eskola edota euskara elkarteak sortu eta berauei eusteko prozesuan euskal emakumeak izan duen paperaren garrantzia inork ukatu ez arren, ezta ukatuko ere, Korrika 15ek paper horren garrantzia azpimarratu eta plazaratu nahi du.